'Harde ogen' en 'zachte ogen'?

De manier waarop je naar je paard kijkt, tijdens zowel het rijden, poetsen, grondwerk, lange lijnen werk, bepaalt veel meer dan je denkt!
In deze blog laat ik je kennismaken met 'harde' en 'zachte' ogen en wat het kan betekenen in de training met je paard. 

De term 'harde en zachte ogen' komt van Sally Swift en staat uitgebreid beschreven in haar boek 'Centered Riding' (ISBN 0851319335, helaas niet meer verkrijgbaar)
In deze blog vertel ik je graag over mijn versie van het gebruik van 'harde' en 'zachte' ogen.

Onze ogen zijn gemaakt om goed te kunnen focussen (lees ook het artikel over het zicht van paard en mens)
Wanneer wij ons concentreren (óók tijdens het rijden), zijn we geneigd in elkaar te kruipen, onze ogen samen te knijpen en te focussen. Sally Swift noemt dit 'harde ogen'. 

Probeer het maar eens: kies een punt ergens een paar meter van je vandaan en focus daarop, probeer de rest van je blikveld uit te bannen. Verklein als het ware je blikveld tot alleen dat ene puntje dat je wilt zien.
Je zult merken dat je je gezicht spant, je lijf wordt strakker, je ademhaling hoger. Misschien klem je onbewust ook je kaken op elkaar. 
Probeer nu eens het volgende: kijk weer naar dat punt wat je eerder koos, maar zie nu ook de rest eromheen. De kleine details erboven, eronder en ernaast. Verbreed je blikveld naar 180 graden.
Als het goed is wordt je lijf zachter, je ademhaling vloeiender en je gezicht ontspant. 

Stel je nu eens voor dat je naar een feestje gaat en iemand stelt zich aan jou voor met een priemende blik, strakke kaken en een oppervlakkige ademhaling. De hand waarmee deze persoon zich voorstelt voelt strak en kil aan. 
Je zult waarschijnlijk niet precies kunnen benoemen waar het aan ligt, maar de kans is groot dat je je onprettig voelt bij deze persoon. Dat geldt voor onze paarden net zo goed. 
Paarden zijn als prooidier zo gevoelig voor onze blik omdat hun overleving er in het wild vanaf hangt.
In het wild moeten ze goed kunnen inschatten en aanvoelen of een roofdier rustig langsloopt of naar ze kijkt, of dat de betreffende leeuw op jacht is. 
Paarden voelen de 'hardheid' van onze blik dus feilloos, zeker omdat deze blik invloed heeft op de rest van je lichaam en je ademhaling. 
Wanneer je je paard traint (aan de hand, longerend of onder het zadel), zal je paard het voelen wanneer jij 'met harde ogen' naar je paard kijkt. Je zult dat, als je goed kijkt, ook kunnen merken aan zijn gedrag of zijn manier van bewegen.
Ben jij ontspannen en zacht, dan zal je paard dat ook zijn.
Maar ben jij zo geconcentreerd dat je hard en gefocust bent, dan is de kans groot dat je paard minder soepel beweegt (omdat JIJ ook minder soepel beweegt) of wat schrikkerig gaat reageren (omdat jij met je oppervlakkige ademhaling, focus en spierspanning aangeeft dat er iets is om gespannen voor te zijn)

In de lessen gebruik ik graag de term 'breed blikveld' in plaats van 'zachte ogen'. 
Ik heb namelijk gemerkt dat, wanneer ik 'zachte ogen' gebruik, mijn leerlingen hun focus verliezen, slapper op hun paard gaan zitten en vergeten te 'rijden'. 
De kunst is om zo te rijden dat je zacht en gefocust tegelijk blijft. 
Eigenlijk moet je je 'brede blikveld' combineren met een 'clear intend'. 
En dat kost heel wat tijd, kan ik je uit eigen ervaring vertellen!

Nu je dit weet, kun je er ook eens mee gaan experimenteren:
Rijd eens in stap door de bak en wissel zelf tussen 'harde' en 'zachte' ogen.
Hetzelfde kun je natuurlijk doen terwijl je longeert of aan de hand met je paard werkt. 
Kun je voelen wat het effect is op jezelf en op (de beweging/gedrag van) je paard?
Ik ben benieuwd!

* Bronnen:
'Centered Riding' door Sally Swift. 
Tekening van Susan Harris.