3 Tips voor het belonen van je paard

Wanneer we paarden willen trainen (dat wil zeggen: door ons gewenst gedrag aanleren), hebben we altijd te maken met belonen. Je wilt je paard immers laten weten wanneer hij het goede antwoord geeft op jouw vraag.
In deze blog geef ik je een paar tips over het belonen van je paard, zodat jij jouw beloningen zo effectief mogelijk kan inzetten en zo de communicatie met je paard ontspannen en positief kunt laten verlopen. 

---

1. Belonen of straffen?

Als je je paard iets wilt leren, zijn er eigenlijk maar 3 dingen die je tegen je paard kunt zeggen:
1: Ja, dat was wat ik wilde
2: Nee, dat was niet wat ik wilde
3. Je kunt zijn gedrag negeren.

In het trainen/werken met paarden, probeer ik zoveel mogelijk situaties te creëren waarin ik ‘Ja’ kan zeggen tegen het paard.
Ik probeer de vraag zo te stellen dat het antwoord (of: iets dat lijkt op het goede antwoord, zie punt 2) voor hem makkelijk te vinden is.
Is mijn vraag te complex,  dan probeer ik de opdracht in kleinere stukjes op te delen zodat het alsnog makkelijk uit te voeren is en ik snel ‘ja’ kan zeggen op zijn zoeken naar het goede antwoord. 

Het is mijn verantwoordelijkheid de situatie zo te organiseren dat ik ‘ja’ kan zeggen, dat is niet  de verantwoordelijkheid van het paard.

Onderzoek heeft uitgewezen dat paarden die op deze manier getraind worden (vanuit de ‘ja’), eerder geneigd zijn te zoeken naar het goede antwoord dan paarden die op de ‘nee’-manier getraind worden. 
Daarnaast is door wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat paarden (en prooidieren in het algemeen) ‘straf’  eerder associëren met de veroorzaker ervan dan met het gedrag waarvoor ze bestraft worden.
Bijvoorbeeld: wanneer jij je paard een tik op z’n neus geeft omdat hij tegen je aanduwt, zal hij eerder de conclusie trekken dat jij iemand bent die hij moet vermijden dan dat hij denkt dat duwen niet mag. 
‘Nee’ zeggen tegen je paard geeft hem (en jezelf) namelijk niet per se een idee van wat je nou wel wilt.
Denk eens aan kleine kinderen: stel dat we tegen een kind roepen: ‘Nee, niet aan de TV zitten!”
Geeft dat het kind dan een idee over wat het wel zou moeten doen?
En als je zou zeggen: ‘Kijk, daar ligt je speelgoed, ga daar maar mee spelen’?

Je snapt: ik probeer zoveel mogelijk uit te gaan van de ‘ja’ en duidelijk te communiceren wat ik wel wil in plaats van wat ik niet wil. Doet je paard iets dat je niet wilt, negeer zijn gedrag en blijf je vraag stellen.
Zo zeg je geen ‘nee’, en kun je de situatie zo houden dat je bij het minste antwoord dat enigszins in de richting is weer ‘ja’ kunt zeggen en kunt belonen.

2. Wanneer belonen - timing

Bij goed belonen heb je altijd met een goed gevoel voor timing te maken.
Dat is lastig te leren zo vanaf een blog, dat heeft ook veel met ervaring, techniek en trainersgevoel te maken.
Wel kan ik je een paar algemene tips geven:
Beloon zodra je paard een antwoord geeft dat al enigszins in de goede richting is!
Als jij je paard bijvoorbeeld de oefening ‘achterwaarts’ wilt leren door middel van wijken voor druk op het halster, dan kun je belonen als hij daadwerkelijk die pas heeft gezet, maar je kunt ook bij zijn eerste goede poging (zijn gewicht naar achter verplaatsen) de druk al  loslaten.
Zo maak je je paard duidelijk dat hij in de goede richting aan het denken is.
Daarna kun je de oefening verder uitbouwen. 
Werk je met voerbeloningen (eventueel met een ‘bridge’ zoals bijvoorbeeld bij clickertraining), dan zal je timing erg secuur moeten zijn: de beloning/bridge moet namelijk binnen 3 seconden na het gewenste gedrag worden gegeven.

3. Degene die beloond wordt, bepaalt!

En dit is voor  mij ook meteen de meest belangrijke/waardevolle tip. 
Als ik jou elke dag een pets in je gezicht geef, daarna heel lief lach en zeg: hoi, hoe was je dag?, dan vind je dat in het begin wellicht raar.
Je zult uiteindelijk begrijpen dat ik het goed bedoel, maar helemaal natuurlijk zal deze ‘beloning’ nooit voelen, of wel?
En toch is dat wat er vaak gebeurt bij paarden: wij gaan er van uit dat wat wij als beloning zien, zij ook automatisch als beloning ervaren.
En ik heb echt  nog nooit het ene paard het andere een mep zien geven omdat ze elkaar zo lief vinden ;-)

Laten we eens kijken naar wat de Van Dale zegt over belonen:
Beloning: 1) Aanmoediging 2) Blijk van tevredenheid 3) Blijk van waardering
Wat mij opvalt aan deze definitie is dat de definitie uitgaat van degene die BELOONT, en niet van degene die BELOOND WORDT.
Blijkbaar is het dus zelfs in onze taal ingebakken dat degene die een blijk van waardering geeft, bepaalt dat het een beloning is.
En daar gaan we met paarden vaak de mist mee in: na een wedstrijd geven we vol enthousiasme ons paard een paar stevige petsen op zijn  hals omdat we zo trots zijn op onze grote vriend.
Of na een knap kunstje juichen we luid en geven ‘m een paar klopjes.
We geven ons paard een goedmoedige pets op z’n kont als hij braaf was bij de hoefsmid.

Dus, de belangrijkste les: degene die beloond wordt, bepaalt of het aangebodene daadwerkelijk een beloning is!
Omdat wij een positieve associatie hebben met een bepaalde beloning (op de hals kloppen), wil dat nog niet zeggen dat het paard het ook zo ervaart. 
Kijk dus naar wat jouw paard prettig vindt: een kriebel, een brokje of gewoon belonen met rust zijn de meest gangbare beloningen die paarden ook daadwerkelijk als zodanig ervaren.

Veel plezier met belonen!

Bronnen/meer informatie:

http://goodhorsemanship.ca/setting-horse-training-up-for-yes/
http://www.paardnatuurlijk.nl/index_js.htm?http://www.paardnatuurlijk.nl/weetjes/belonen.htm
http://horses.nl/artikelen/belonen-is-voor-paard-niet-altijd-beloning/

En hoe beloon jij je paard?
Hoe weet jij wat jouw paard als beloning ervaart?
Laat hieronder je reactie achter!

Vond je dit een nuttig artikel?
Deel het dan op facebook/twitter, zodat jouw netwerk er ook van kan profiteren!